Δύο από τις δραστηριότητες που πιο πολύ αγαπάω είναι τα ταξίδια και η ανάγνωση. Και τι καλύτερο από έναν συνδυασμό αυτών, διαβάζοντας ταξιδιωτικά βιβλία; Από παιδί ασμενιζόμουν να βυθίζομαι στις σελίδες των απομνημονευμάτων πρωτοπόρων, ή και νεότερων, εξερευνητών. Από τα ημερολόγια των Marco Polo και Pigaffeta, μέχρι τα γραπτά των Burton και Livingstone, μέχρι και ιστορίες μπακπακεράδων του 20ού αιώνα… ανέκαθεν τερπόμουν να ταξιδεύω νοερά σε μέρη εξωτικά μέσω λέξεων.

Αναμφίβολα, η αγάπη μου αυτή για την ταξιδευτική λογοτεχνία έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην εξέλιξη της μετέπειτά μου βιοτροπίας. Κοντεύω πλέον μία δεκαετία που έχω παύσει να κάνω ταξίδια ως διακοπές· ζώντας, αντί αυτού, σε ένα μόνιμο, ατέρμονο ταξίδι. Οι μακρές μου περιπλανήσεις με έχουν μέχρι στιγμής οδηγήσει σε πάνω από 80 χώρες, όπου έχω ζήσει, εργαστεί, και συλλέξει ένα απίθανο συνονθύλευμα τιμαλφών αναμνήσεων.

Είναι καιροί που με κουράζει ο νομαδισμός· καιροί που καρτερώ λίγη σταθερότητα και ρουτίνα… και τότε είναι που αποφασίζω να κάνω μία προσπάθεια να εγκατασταθώ κάπου. Αλλά ποτέ δεν κρατάει πολύ. Είναι συνήθως μετά την ανάγνωση κάποιου περιπετειώδους, ταξιδιωτικού βιβλίου που αγανακτώ, τα παρατάω όλα, και παίρνω τον δρόμο εκ νέου.

Η ταξιδευτική λογοτεχνία δύναται, το λοιπόν, όχι μόνο να μορφώσει τον αναγνώστη σχετικά με τον κόσμο που ζούμε, αλλά και να τον εμπνεύσει να αλλάξει την καθημερινότητα και νοοτροπία του, να τού διαλύσει τις προκαταλήψεις και να τού δώσει κάτι νέο να ονειρεύεται.

Παρότι ιστορικά έθνος ταξιδευτών, η ελληνική ταξιδευτική λογοτεχνία δυστυχώς υστερεί αναλογικά, σε ποσότητα και ποιότητα, έναντι της διεθνούς. Τα ράφια του ταξιδιωτικού τομέα (καθώς και η ηλεκτρονική αναζήτηση) ενός τυπικού ελληνικού βιβλιοπωλείου έχουν να επιδείξουν πληθώρα ταξιδιωτικών οδηγών και μεταφρασμένων έργων, αλλά ελάχιστα γνήσια, ειλικρινή, αυτοβιογραφικά έργα Ελλήνων ταξιδευτών/συγγραφέων. Διά τούτου και αποφάσισα να συγκεντρώσω στο παρόν άρθρο μία λίστα με μερικά από τα, κατά την γνώμη μου, καλύτερα ελληνικά ταξιδιωτικά βιβλία που ο κάθε Έλληνας λάτρης του ταξιδιού οφείλει να έχει διαβάσει.

Από το Κέιπ Τάουν στην Αλεξάνδρεια

Υπότιτλος: Ένα επικό ταξίδι γεμάτο περιπέτειες και συγκινήσεις

Από τις τέσσερις ηπείρους που έχω επισκεφτεί, η Αφρική είναι με διαφορά η αγαπημένη μου: η πιο παρθένα, η πιο άγνωρη, η πιο γοητευτική των ηπείρων. Αυτός είναι και ο δεύτερος λόγος που ξεκινώ την λίστα με αυτό το βιβλίο. Ο πρώτος είναι απλά ότι το έχω συγγράψει ο ίδιος. Θα μπορούσε κανείς να παρατηρήσει πως η επιλογή αυτή είναι επιτηδευμένη. Σίγουρα είναι. Μα η εναλλακτική επιλογή, να μην συμπεριλάβω το δικό μου βιβλίο, θα ήταν νέτα σκέτα ηλιθιώδης.

Σε αυτό το οδοιπορικό έργο αφηγούμαι τις περιπέτειες, εντυπώσεις, και συναισθήματα μου κατά την διάρκεια του παρθενικού μου ταξιδιού στην αφρικανική ήπειρο. Αυτό έλαβε χώρα το 2014/15, οπόταν αναχώρησα από το Κέιπ Τάουν, και εντός 6 μηνών, διέσχισα όλη την ήπειρο διά ξηράς μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Μέσω της αφήγησης, αποπειρώμαι να διαβιβάσω μία σοβαρή μεν, γλαφυρή δε, παρουσίαση διαφόρων όψεων της ετερόμορφης και τόσο σαγηνευτικής αφρικανικής πραγματικότητας, καθώς και των θεσπέσιων συναισθημάτων και της εξέλιξης της όλης μου ταξιδευτικής φιλοσοφίας που αυτή μού επέφερε. Το βιβλίο απευθύνεται πρωτίστως σε λάτρεις περιπετειωδών ταξιδιών, καθώς και εις πάντες αντισυμβατικούς αναγνώστες με ανεπτυγμένη αίσθηση περιέργειας.

Παρουσίαση: Το παρόν έργο αφηγείται μία ιστορία πέρα ως πέρα αληθινή. Αυτή αρχίζει στο Κέιπ Τάουν της Νοτίας Αφρικής κατά τις αρχές ενός νοτίου καλοκαιριού, όταν μόλις είχα αφιχθεί εκεί με ένα διαβατήριο, έναν ορισμένο ― και περιορισμένο ― προϋπολογισμό, όσες αποσκευές μπορούσα να φορτωθώ και να κουβαλήσω πάνω μού υπό οιεσδήποτε συνθήκες, και μία τρελή ιδέα: να φτάσω, εν καιρώ, από το νοτιότερο άκρο της Αφρικανικής Ηπείρου μέχρι την Μεσόγειο Θάλασσα ταξιδεύοντας όλον τον δρόμο δια ξηράς. Το μόνο που έλειπε ήταν το σχέδιο… Μετά το πέρας έξι μηνών και την διάνυση ανυπολόγιστων χιλιομέτρων με μία πληθώρα ποικίλων μεταφορικών μέσων και τον διερχομό μέσω δώδεκα ξεχωριστών αφρικανικών κρατών, μία νύχτα σε κάποια προκυμαία της Αλεξάνδρειας, ήταν που αυτή η μέχρι πρότινος ιδέα είχε μετουσιωθεί σε ανάμνηση… την ανάμνηση μίας επικής περιπέτειας γεμάτης εκλεκτές συγκινήσεις. Μία συλλογή από τα πιο αξιομνημόνευτα στιγμιότυπα αυτής της περιπέτειας και τις πιο αξιοσημείωτες παρατηρήσεις μου πάνω στην ιδιάζουσα και σαγηνευτική αφρικανική πραγματικότητα είναι που η ιστορία αυτή αφηγείται.

• Συγγραφέας: Δημήτριος Φανούριος Πίσχινας
• Χρονολογία: 2016
• Σελίδες: 406
• Εκδότης: Αυτοέκδοση

Ταξιδεύω άρα υπάρχω

Υπότιτλος: Μία περιπέτεια 3 ετών σε 39 χώρες – Κυκλώνοντας την Αφρική με μία μοτοσυκλέτα

Παραμένουμε στην Αφρική για να ακολουθήσουμε νοερά τα βήματα – ή μάλλον το κύλισμα – ενός των πιο διακεκριμένων Ελλήνων ταξιδευτών ανά τα μήκη και πλάτη της ηπείρου. Ο Ηλίας Βροχίδης, τον οποίο είχα την τιμή να γνωρίσω προσωπικά και να παραλάβω το βιβλίο του στο χέρι, εδώ μάς αφηγείται την θρυλική του, δίτροχη πορεία μέσω 39 αφρικανικών και μεσοανατολικών κρατών, και μάς περιγράφει τις συναναστροφές του με τους ιδιότυπους χαρακτήρες και θελκτικούς πολιτισμούς που πέτυχε στο διάβα του. Το «Ταξιδεύω άρα υπάρχω» είναι ένα έργο που θα μπορούσε να θεωρηθεί το mangum opus της σύγχρονης ελληνικής ταξιδευτικής λογοτεχνίας και το ευαγγέλιο του Έλληνα μοτοσυκλετιστή.

Παρουσίαση: Το 2013 ο Ηλίας Βροχίδης ξεκίνησε για να εξερευνήσει την αφρικανική ήπειρο και τη Μέση Ανατολή με τη μικρή, παλιά μοτοσυκλέτα του. Επί δέκα μήνες, στο δυσκολότερο κομμάτι του ταξιδιού, τη Δυτική και Κεντρική Αφρική, τον συνόδευε η Χριστίνα Πεφάνη με τη δική της μοτοσυκλέτα. Όταν εκείνη επέστρεψε αεροπορικώς στην Ελλάδα, ο Ηλίας εργάστηκε για δυόμισι μήνες σ’ ένα εστιατόριο της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Κατόπιν, συνέχισε μονάχος το οδοιπορικό του στη Νότια και Ανατολική Αφρική, αλλά και στη Μέση Ανατολή. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 2016, έχοντας επισκεφτεί 39 χώρες κι έχοντας καλύψει 96.000 χιλιόμετρα (πάνω από δύο φορές την περιφέρεια της γης)! Με το βιβλίο αυτό θέλει να μεταφέρει τον αναγνώστη στη σκονισμένη και πολυβασανισμένη ήπειρο της Αφρικής, εξοικειώνοντάς τον με τους πολιτισμούς που γνωρίζει στο διάβα του, τους ανθρώπους που συναντά, τα προβλήματά τους, τις χαρές τους, την άγρια φύση μέσα στην οποία ζουν, αλλά και τις περιπέτειές που αντιμετωπίζει ο ίδιος. Σκοπός του είναι να καταρρίψει τα στερεότυπα που όλοι μας έχουμε γι’ αυτήν τη γωνιά της γης. Ο Ηλίας πέρασε 223 νύχτες στο αντίσκηνό του, μέσα στη φύση, κι άλλες έξι σε αστυνομικά τμήματα! Έμεινε σε 17 βίλες με πισίνα. Τον φιλοξένησαν βασιλικοί σύμβουλοι, μαύροι, λευκοί, μιγάδες, ντόπιοι, μετανάστες, Ισραηλινοί, Παλαιστίνιοι… Ο στόχος του πάντα είναι να γνωρίζει κάθε πλευρά των τόπων που επισκέπτεται κι όχι μόνο εκείνη που συνήθως προβάλλεται…

• Συγγραφέας: Ηλίας Βροχίδης
• Χρονολογία: 2018
• Σελίδες: 496
• Εκδότης: iwrite

27 πανσέληνοι στην ανατολή

Μένουμε στον ίδιο συγγραφέα, μα αλλάζουμε ήπειρο. Στο πρώτο του αυτό βιβλίο, ο Ηλίας Βροχίδης μας ξεναγεί στην Εγγύς Ανατολή, Ινδία, και Κεντρική Ασία. Ο αναγνώστης βιώνει 27 μήνες περιήγησης στα βήματα του Μεγάλου Αλεξένδρου, και γνωρίζει μία πληθώρα εξωτικών πολιτισμών και ξεχωριστών χαρακτήρων.

Παρουσίαση: Το βιβλίο αυτό αποτελεί καταγραφή εμπειριών, χρωμάτων, αρωμάτων, ακουσμάτων, πολιτισμών, διαφορετικών τρόπων ζωής και πάνω απ’ όλα κάθε ποιότητας ανθρώπων που συνάντησα σ’ αυτό το ταξίδι από τους πιο υπέροχους μέχρι τους πιο ευτελείς. Στις 14 Απριλίου του 2007 ξεκίνησα μονάχος από τη Θεσσαλονίκη με μια μικρή μοτοσικλέτα για να περιηγηθώ σε 10 μήνες 4 χώρες: Τουρκία, Ιράν, Πακιστάν και Ινδία. Τα σχέδια άλλαξαν πολλές φορές στην πορεία και κατέληξα να επιστρέψω στην Ελλάδα μετά οπό 2 χρόνια και 2,5 μήνες έχοντας ταξιδέψει σε δεκατέσσερις χώρες: Τουρκία, Ιράν, Πακιστάν, Ινδία, Νεπάλ, Τουρκμενιστάν, Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κυργιζστάν, Καζακστάν, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία Αρμενία και Ναγκόρνο-Καραμπάχ. …δεν παραλείπω τα σπουδαία αλλά για μένα τα πιο μεγαλοπρεπή αξιοθέατα, είναι οι άνθρωποι του κάθε τόπου. …θέλω να τους γνωρίσω, να μπω για λίγο στη ζωή τους, να μάθω κάτι από τη νοοτροπία τους, να τους κατανοήσω γιατί έτσι νιώθω πως έχω σφαιρική εικόνα για τον κόσμο στον οποίο ζω. …παίρνοντας όποιο κομμάτι μου αρέσει από κάθε εικόνα δημιουργώ το παζλ της δικής μου ψυχής, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μου…

• Συγγραφέας: Ηλίας Βροχίδης
• Χρονολογία: 2011
• Σελίδες: 352
• Εκδότης: Όραμα

Ρύζι και χώμα

Τώρα αλλάζουμε συγγραφέα, μα επιστρέφουμε στην Αφρική. Ο Στέργιος Γκόγκος, έχοντας αγανακτήσει με την οικονομική κρίση, παράτησε την Θεσσαλονίκη το 2013 και καβάλησε μία βέσπα για να κατέβει στην Νότια Αφρική. Καθ’ οδόν, στο Κονγκό, διασταυρώνονται με την Αλεξάνδρα Φεφοπούλου – που κι αυτή μιά απ’ τα ίδια – τα βρίσκουν, και λένε να καβαλήσουν τον Κίτσο (την βέσπα, τουτέστιν) παρέα, και να κινήσουν προς τα πέρατα του κόσμου. Σε αυτό το μοναδικό βιβλίο, οι δύο συγγραφείς μάς αφηγούνται με τρόπο ζωηρότατο και ειλικρινέστατο τις αφρικανικές τους περιπέτειες.

Παρουσίαση: Περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της Αφρικής με τη διεισδυτική ματιά και την ανυπόκριτη γραφή του Στέργιου και της Αλεξάνδρας, οδηγούμαστε πολύ βαθύτερα απ’ όπου μπορεί να μας φτάσει η ματιά του τουρίστα και η περιγραφή του ταξιδιωτικού οδηγού. Το βιβλίο αυτό, ξεφεύγοντας από προκατασκευασμένες προσεγγίσεις και προδιαγεγραμμένες ερμηνείες, μας μεταφέρει με αξιοθαύμαστη ειλικρίνεια, από τη Θεσσαλονίκη της μνημονιακής Ελλάδας ως τις νοτιότερες εσχατιές της Αφρικής κι όχι μόνο… Ακολουθούμε τον Στέργιο μέσα από ερήμους, ανεμοδαρμένα βουνά, τροπικές παραλίες, δάση και σαβάνες και μαζί του αναπνέουμε τον αγέρα των χωρών που ταξίδεψε, γευόμαστε τις γεύσεις από τις κουζίνες των ντόπιων, μοιραζόμαστε τις αγωνίες και τους προβληματισμούς του, πέφτουμε και ξανασηκωνόμαστε μες στις λάσπες του Κονγκό, χαιρόμαστε την παρέα και τη μοναξιά, πάνω απ’ όλα όμως, γνωρίζουμε τους ανθρώπους σ’ ένα ταξίδι στον κόσμο αλλά κι εκεί που φωλιάζουν οι ανάγκες της ανθρώπινης ψυχής. Ημερολόγιο ταξιδιού, οδοιπορικό ή η αφήγηση ενός ταξιδιού, το βιβλίο αυτό καταφέρνει να μένει ανένταχτο σε γραμματολογικές κατατάξεις και να μας συναρπάζει με τη ζωντάνια και τη γλαφυρότητα του λόγου του και τη δύναμη της αφοπλιστικής και καλοδεχούμενης ειλικρίνειας της ματιάς του.

• Συγγραφείς: Αλεξάνδρα Φεφοπούλου / Στέργιος Γκόγκος
• Χρονολογία: 2018
• Σελίδες: 400
• Εκδότης: Αυτοέκδοση

Βάρδια

Ο μεγάλος Νίκος Καββαδίας είναι πασίγνωστος ως ποιητής, αλλά λιγότεροι γνωρίζουν πως έχει δοκιμάσει την πένα του και στην πεζογραφία. Απομνημονεύματα υπό την σκεπή μυθιστορήματος, η «Βάρδια» μας ταξιδεύει στην μέση των ωκεανών και σε αλαργινά λιμάνια, πάνω σε ένα σαπιοκάραβο, παρέα με τα έκρυθμα, άψυχα και συνάμα μεγαλόψυχα, μέλη του πληρώματός του.

Παρουσίαση: Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ, (1910-1975), έγινε πολύ νωρίς γνωστός στην Ελλάδα με την πρώτη του ποιητική συλλογή, «Μαραμπο», που εκδόθηκε το 1933 και που για καιρό πλήθος ναυτικοί την ήξεραν απέξω. Διατήρησε σ’ όλη του τη ζωή το παρωνύμιο «Μαραμπού» – το όνομα του κακοσήμαδου και καταραμένου πουλιού που είχε διαλέξει στα είκοσί του χρόνια για να συμβολίσει τον εαυτό του. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο λόγος, για τον οποίο δημοσίευσε τη «Βάρδια», το 1954, προτού σωπάσει για είκοσι χρόνια, ήταν να εξερευνήσει ένα νέο εκφραστικό τρόπο. Ονειρεύτηκε εν συνεχεία -ή καμώθηκε πως ονειρεύτηκε- να γράψει απομνημονεύματα. «Μα θα με σκοτώσουν αν τα διηγηθώ όλα», συνήθιζε να λέει. Στην πραγματικότητα, η ίδια η «Βάρδια» ήταν μυθιστόρημα, ποίημα και αναμνήσεις συγχρόνως. Μέσα στο βιβλίο υπάρχει καταρχάς η ιστορία ενός ταξιδιού. Στη θάλασσα της Κίνας, ένα παμπάλαιο φορτηγό, σαραβαλιασμένο -ένα από κείνα τα σαπιοκάραβα που είχαν ήδη πουληθεί για παλιοσίδερα και που οι έλληνες εφοπλιστές τα πήγαιναν για επιδιόρθωση στο Ρότερνταμ και ύστερα τά ‘βαζαν να γυρίζουν τις θάλασσες για χρόνια ακόμα- έχει βάλει πλώρη για το Σαντούν. Αλλά το ουσιώδες έγκειται στις συνομιλίες. Σ’ αυτές ακριβώς θεμελιώνεται το έργο. Στις ατελείωτες ώρες της βάρδιας, οι ναυτικοί -ο θερμαστής, ο καπετάνιος ή ο ασυρματιστής, όπως ήταν ο συγγραφέας- αναμασούν από κοινού την κατάστασή τους. Τη ζωή τους την αντιλαμβάνονται ως κατάρα, αλλά μια κατάρα που την αποδέχονται και την επιζητούν: δεν υπάρχει γι’ αυτούς χειρότερη δυστυχία από τη ζωή στη στεριά, την αναγκαστική αργία, την αποχώρηση που τους θάβουν ζωντανούς. Υπάρχει μια παράδοξη διαλεκτική αγάπης και μίσους, δυσπιστίας και συνενοχής ανάμεσα σ’ αυτούς τους ναυτικούς και το πλοίο τους: αιχμάλωτοι και ξεριζωμένοι μαζί, απεχθάνονται καθετί που θα μπορούσε να τους ελευθερώσει, να σταματήσει την πορεία τους. Μέσω των συζητήσεών τους εισάγονται στην αφήγηση ανέκδοτα και αναμνήσεις – μια ολόκληρη σειρά από ιστορίες, εκτεταμένες ή σύντομες, κωμικές ή φρικιαστικές, πάντα συναρπαστικές, που συνιστούν ένα δεύτερο πλάνο του έργου. Τις πιο μακριές αφηγήσεις τις κάνει ο ασυρματιστής που εκπροσωπεί σαφώς το συγγραφέα και εξάλλου ονομάζεται Νικόλας, όπως εκείνος. Όταν η αφήγηση περνάει στο πρώτο πρόσωπο, περίπου στη μέση του βιβλίου, το μυθιστόρημα φτάνει στην αρτίωσή του. Με το τέχνασμα αυτό αποκτά, πρώτα πρώτα, μια λυρική διάσταση: ένα πλήθος από ονειροπολήσεις ή φαντασιώσεις εκφράζονται, μέσω αληθινών ποιημάτων, σε πρόζα. Αλλά κυρίως το μυθιστόρημα παίρνει τώρα οριστικά ένα χαρακτήρα εξομολόγησης. Εξάλλου, όλες οι αφηγήσεις των ναυτικών είναι επίσης εξομολογήσεις, που αποσπώνται από χείλη που μοιάζουν να μη θέλουν να τις κάνουν. Οι εξομολογήσεις του ασυρματιστή, που είτε τραβούν σε μάκρος είτε, εντελώς αντίθετα, κομματιάζονται και ολοκληρώνονται στα κλεφτά, με αποσπάσματα στη μέση άλλων αφηγήσεων, κυριαρχούν στο έργο. Ένα αίσθημα ενοχής τεράστιο, εμετικό, αφόρητο αναδίδεται απ’ αυτές: «Ό,τι αγγίζω σαπίζει. Δεν πεθαίνει, σαπίζει». Μέσα σ’ ένα κλίμα συντέλειας του κόσμου, η πατρίδα – Ανατολή δεν επιφυλάσσει στον ταξιδιώτη παρά το θέαμα της ερήμωσης, της πορνείας, της σύφιλης και του θανάτου – καθρέφτη αψευδούς της σήψης του παρελθόντος που έχει μόλις βγει στην επιφάνεια, ακολουθώντας το νήμα των αναμνήσεων. Σ’ αυτό τον τόπο καταγωγής δεν μπορούν καν ν’ αράξουν. Ο αιώνιος πλάνης δεν έχει το δικαίωμα της επιστροφής. Περιπέτεια ξεχωριστή, εξωτική, φαντασμαγορία με χίλια χρώματα, πότε ποιητική, πότε άσεμνη, πότε παραληρηματική. Μα σίγουρα κι ακόμα πιο πολύ, εικόνα πιθανή, εικόνα πολύ αληθοφανής της άχαρης μοίρας μας.

• Συγγραφέας: Νίκος Καββαδίας
• Χρονολογία: 2011
• Σελίδες: 224
• Εκδότης: Άγρα

Ένας Έλληνας στην Ανταρκτική

Υπότιτλος: 80 ημέρες αναζητώντας μετεωρίτες με την NASA

Ο ορυκτολόγος-πετρολόγος Ιωάννης Μπαζιώτης είναι ο πρώτος Έλληνας που συμμετείχε σε επιστημονική αποστολή της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας στην Ανταρκτική. Για έξι εβδομάδες παρέμεινε στην αφιλόξενη, παγωμένη ύπαιθρο της μοναδικής ακατοίκητης ηπείρου, αναζητώντας απομεινάρια μετεωριτών. Κατέγραψε ύστερα τις εμπειρίες του σε αυτό το βιβλίο, όπου εξιστορεί τις επιστημονικές και προσωπικές, ψυχικές του αναζητήσεις κατά την διάρκεια της παραμονής του στην απώτερη εσχατιά του πλανήτη. Μία εκπληκτική μαρτυρία από έναν τόπο που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν πατήσει ανά την ιστορία.

Παρουσίαση: Ένας Επιστήμονας δοκιμάζεται, διδάσκεται από τη ζωή, την επιστήμη, την ανακάλυψη και μας μεταφέρει τα βιώματά του. Ο πρώτος Έλληνας, στην ιστορία, σε αποστολή αναζήτησης και ανάκτησης μετεωριτών της Εθνικής Υπηρεσίας Διαστήματος της Αμερικής, της μυθικής NASA. Ένα ταξίδι στην άκρη του κόσμου, στο πιο αφιλόξενο μέρος του πλανήτη, την Ανταρκτική. Ένα οδοιπορικό προς την ανακάλυψη μετεωριτών, αλλά και βαθύτερων νοημάτων της ζωής. Γιατί η Επιστήμη οδηγεί την ανθρωπότητα προς τα άστρα, αλλά και τον Άνθρωπο στο σύμπαν της ψυχής του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) “Ο Ιωάννης Μπαζιώτης μας διηγείται μία εκπληκτική ιστορία: το πώς συνέλαβε, κυνήγησε και τελικά εκπλήρωσε ένα όνειρο ζωής, να ταξιδέψει στην Ανταρκτική προς αναζήτηση μετεωριτών. Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για μία ιστορία περιπέτειας και επιστημονικής αναζήτησης”.

• Συγγραφέας: Ιωάννης Μπαζιώτης
• Χρονολογία: 2018
• Σελίδες: 176
• Εκδότης: iwrite

Βόρεια του ισημερινού, δυτικά του κόσμου

Ο επαγγέλματι φωτογράφος και ξεναγός Θοδωρής Αντωνάτος σε αυτό του το βιβλίο ξεναγεί εμάς, τους αναγνώστες, σε κάποια από τα προσωπικά του ταξίδια ανά τον κόσμο. Το βιβλίο περιέχει μία συλλογή συναρπαστικών ιστοριών από διάφορα μέρη του πλανήτη, που με ύφος ιλαρυντικό και ωμό, πλην ευθύ και ειλικρινές, μας ταξιδεύουν παρέα με τον συγγραφέα στις πιο ευτράπελες καταστάσεις των περιπετειών του.

Παρουσίαση: Από τότε που θυμάται τον εαυτό του, ένα πράγμα δεν τον αφήνει να κοιμηθεί τα βράδια. Η επιθυμία του να δει τον κόσμο. Να βγει εκεί έξω, Να δει πόλεις, χωριά βουνά μικρά και μεγάλα, θάλασσες, ζούγκλες και έρημους. Να συναντήσει ανθρώπους κάθε είδους. Να γνωρίσει φίλους και συντρόφους, να τους χάσει και να τους ξαναβρεί, Να μάθει ποιος είναι στ’ αλήθεια. Τα «Βόρεια του Ισημερινού, Δυτικά του κόσμου» είναι η ιστορία του Ίκαρου, ενός τύπου που δεν αντέχει στη σκέψη μιας συμβατικής ζωής. Δεν τον χωράει ο τόπος. Θέλει να τα δει όλα τώρα και όχι αύριο. Δεν μπορεί να περιμένει. Ταξίδια κι άλλα ταξίδια ή τίποτα.

• Συγγραφέας: Θοδωρής Αντωνάτος
• Χρονολογία: 2018
• Σελίδες: 392
• Εκδότης: 24 Γράμματα

Στη χώρα των Κιμ

Υπότιτλος: Δύο χρόνια στη Βόρεια Κορέα

Έχω γνωρίσει προσωπικά ουκ ολίγους ανθρώπους που έχουν επισκεφθεί την Βόρεια Κορέα. Ήμουν βασικά και ο ίδιος στο παρατσάκ να κάνω αυτό το ταξίδι όταν διέμενα στην Σαγχάη το 2016. Δεν το έκανα εν τέλει, και ούτε κι οι ιστορίες όσων το έκαναν με εντυπωσίασαν ιδιαίτερα, αφού η ξενάγηση που σού δίνουν οι τοπικές αρχές δεν είναι παρά μία θεατρική παράσταση με σκοπό την εκθείαση της καθεστηκυίας τάξης της χώρας. Εξού και είναι αδύνατο για οποιονδήποτε ξένο να γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει εντός αυτού του απομονωμένου κράτους. Η μοναδική στενή εμπειρία που είχα ποτέ μού με την ζωή αληθινών Βορειοκορεατών ήταν σε μία φάση που μοιράστηκα ένα βαγόνι με ένα τσούρμο εργατών-σκλάβων από δαύτους για πέντε μερόνυχτα στην Σιβηρία.

Και η Φραγκίσκα Μεγαλούδη σε αυτό το βιβλίο δυστυχώς δεν έχει να προσφέρει κάποιες αξιόλογες πληροφορίες σχετικά με την αληθινή, υπολανθάνουσα Βόρεια Κορέα. Και για κάποιον περίεργο λόγο – ίσως λόγω προσωπικών φρονημάτων ή «ενδιαφερόντων» – μάς παρουσιάζει την χώρα κατιτί υπέρμετρα εξωραϊσμένη. Ωστόσο, παραμερίζοντας απόψεις, το βιβλίο αυτό δύναται να προσφέρει έναν πλούτο έμμεσων ενοράσεων – αν όχι σχετικά με την ζωή του μέσου Βορειοκορεάτη – σχετικά με το τελευταίο κομμουνιστικό καθεστώς του κόσμου. Διά τούτο και το συμπεριλαμβάνω στην παρούσα λίστα, και το προτείνω ανεπιφύλακτα στον σκεπτόμενο και διορατικό αναγνώστη.

Παρουσίαση: Αναχώρησα, από την Πιονγκ Γιανγκ, στις 28 Φεβρουαρίου του 2014. Είχα φτάσει στη χώρα ένα ζεστό πρωινό του Ιουνίου του 2012 και έφευγα, σχεδόν δύο χρόνια μετά, μέσα στον χειμώνα. Θυμάμαι έντονα εκείνη την ημέρα. Το χιόνι έπεφτε πυκνό και, όσην ώρα το αυτοκίνητο με πήγαινε προς το αεροδρόμιο, δεν μπορούσα να σταματήσω να κλαίω. Η Βόρεια Κορέα μου άλλαξε τον τρόπο που αντιλαμβανόμουν την κοινωνία. Μου άνοιξε ένα παράθυρο σε μια πραγματικότητα που αγνοούσα και που μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστη και παρεξηγημένη. Στο βιβλίο αυτό κατέθεσα την δική μου αλήθεια για την χώρα στην οποία έζησα περίπου δύο χρόνια και την οποία αγάπησα σαν να ήταν πατρίδα μου. Αυτή την αλήθεια, μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες και παιχνίδια εντυπώσεων, θέλησα να μοιραστώ μαζί σας. Ελπίζω να το κατάφερα.

• Συγγραφέας: Φραγκίσκα Μεγαλούδη
• Χρονολογία: 2016
• Σελίδες: 370
• Εκδότης: Εντύποις

Ταξιδευτές στα πέλαγα

Ο θαλασσοπόρος και συγγραφέας Μανώλης Ροδανάκης σε αυτό του το έργο μάς παραδίδει μία αξιοθαύμαστα ευθύγνωμη εξομολόγηση του ναυτικού του βίου. Ταξιδεύουμε μαζί τού στα πέρατα της υδρογείου, προσαράζουμε σε αμέτρητα εξωτικά λιμάνια, βιώνουμε τις εξάψεις και ανησυχίες του, και μαυλιζόμαστε από τον ατέρμονο πόντο.

Παρουσίαση: Οι αλήθειες των ταξιδιών αρχίζουν από τα λιμάνια, κατασταλάζουν στη μνήμη και τονίζουν τη μεγαλοπρέπεια της θάλασσας. Ποντοπόρος ταξιδευτής, ξεδίπλωσα τους χάρτες και χάραξα τις πορείες μου στο βάθος του χρόνου. Παραγωγός και αποδέκτης πολλαπλών συναισθημάτων, δεν μπορώ να υποσχεθώ ομορφιά ούτε δικαιοσύνη. Οι περιγραφές που μοιάζουν εξωπραγματικές κι απρόσιτες συνέβησαν στις δύσβατες ρότες των ωκεανών. Αναδεικνύουν την ψυχή και την ταυτότητα του ναυτιλλομένου Έλληνα στην πάλη με το ελκυστικά επικίνδυνο και σαγηνευτικό κάλεσμα του υγρού στοιχείου. Η θάλασσα βρίσκεται μέσα μας, έχει πολλούς θεούς με διαφορετικές φωνές. Σεβάστηκα τη λάγνη ορμή της και αξιώθηκα να βρίσκομαι τώρα ανάμεσά σας. Καθώς η γραμμή του τερματισμού πλησιάζει, καταγράφω ρότες υπερπόντιων ταξιδιών, προτού χαθούν τα ίχνη τους στην ομίχλη. Ίσως δυσκολευτείτε να αποδεχθείτε τη βαθιά μου εξομολόγηση. Πιστεύω όμως πως τέτοια βιώματα φρεσκάρουν τη φαντασία για ένα πρωτόγνωρο ταξίδι από τη Μεσόγειο μέχρι τις εσχατιές της γης. Αν βρείτε στις σελίδες του βιβλίου κάτι άσχημο, η κατανόησή σας θα γλυκάνει την ντροπή μου. Αν ανακαλύψετε κάτι όμορφο, οφείλεται στη θάλασσα, δεν είναι δικό μου.

• Συγγραφέας: Μανώλης Ροδανάκης
• Χρονολογία: 2013
• Σελίδες: 384
• Εκδότης: Καλέντης

Ταξιδεύοντας

Κλείνω την λίστα με αυτή την πεντάτομη σειρά που κατά πολλούς αποτελεί μήτρα της σύγχρονης ελληνικής ταξιδευτικής λογοτεχνίας. Λίγο-πολύ όλοι, εντός αλλά και εκτός Ελλάδος, γνωρίζουμε την μυθιστορηματική και φιλοσοφική ιδιοφυΐα του Νίκου Καζαντζάκη. Λιγότεροι όμως είμαστε εξοικειωμένοι με την ταξιδιωτική όψη του μεγάλου μας εθνικού συγγραφέα. Δεινός ταξιδευτής και αναζητητής βαθέως ουσιωδών βιωμάτων, ο Νίκος Καζαντζάκης μάς έχει κληροδοτήσει αυτή την βαρύτιμη μαρτυρία των κοσμογυρισμάτων των.

Παρουσίαση (Ισπανία): Ο αληθινός Ισπανός έχει ακόμα μέσα του βαθιά τη νομαδική νοσταλγία πολεμούσε κι αλήτευε, γιατί τέτοια η φύση του λαχταρούσε τις περιπέτειες, αγωνίζουνταν να γλιτώσει από τη μέτρια ζωή και να προφτάσει να τελέψει ένα μεγάλο έργο πριν πεθάνει. Έτσι ξηγιέται η μεγάλη, φαινομενικά, αντινομία της ισπανικής ψυχής, που τόσοι σοφοί δεν μπόρεσαν με τη λογική να τη νιώσουν: Πάθος και τίποτα! Αυτοί είναι οι δυο πόλοι, και γύρα τους περιστρέφεται η ισπανική ψυχή: το πάθος, η λαχτάρα, ο θερμός εναγκαλισμός της ζωής και συνάμα το συναίστημα πως όλα αυτά είναι τίποτα, είναι το Τίποτα, και πως ο θάνατος είναι ο μέγας μας κληρονόμος. Μα όσο περισσότερο έχει μια δυνατή ψυχή το συναίστημα του Τίποτα, τόσο εντονότερα ζει την κάθε πρόσκαιρη, μάταιη στιγμή. Ο θάνατος για τις δυνατές ψυχές είναι πάντα το δριμύτερο διεγερτικό.

Παρουσίαση (Ιαπωνία-Κίνα): Το βιβλίο Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία – Κίνα είναι το ιστορικό-λογοτεχνικό δημιούργημα του Νίκου Καζαντζάκη από το πρώτο ταξίδι του στην Ιαπωνία και στην Κίνα το 1935. Εξεδόθη για πρώτη φορά από τον «Πυρσό» το 1938. Ο Καζαντζάκης είχε πάει τότε στις δυο χώρες μόνος, χωρίς την Ελένη του, ως δημοσιογράφος απεσταλμένος της αθηναϊκής εφημερίδος «Ακρόπολις». Το 1957 ο οικουμενικός μας συγγραφέας μαζί με τη σύντροφο και σύζυγό του Ελένη αυτή τη φορά, και με δυο φίλους τους, επραγματοποίησε δεύτερο ταξίδι στην Ιαπωνία και στην Κίνα. Κατά το ταξίδι της επιστροφής εκείνος έμεινε μεσοστρατίς, πέθανε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας στις 26 Οκτωβρίου 1957 (…) Η Ελένη γύρισε μόνη (…) Έγραψε πλέον εκείνη για το δεύτερο ταξίδι τους, στο οποίον εχρησιμοποίησε τον τίτλο που ο ίδιος ο Καζαντζάκης είχε σκεφθεί να δώσει στη γραφή που δεν επέπρωτο να κάνει: «ΜΕΤΑ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ», συμπληρώνοντας η ίδια: «ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΟΦΤΑΣΕ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ». (…) Συνεπώς, το βιβλίο τούτο, με σταθερό τον πρώτο τίτλο, περιέχει κείμενα για την Ιαπωνία και την Κίνα γραμμένα από τον Νίκο και από την Ελένη Καζαντζάκη

Παρουσίαση (Αγγλία): «Τούτες τις σκέψεις έκανα περπατώντας κάμποσους μήνες στο εγγλέζικο χώμα κι αναπνέοντας, σε μια τόσο αποκαλυπτική στιγμή, τον αγέρα της Αγγλίας. Αγάπησα τον λαό αυτό, θάμασα τις θεμελιακές για τον άνθρωπο αρετές του. Την υπερηφάνεια, την αξιοπρέπεια, το πείσμα, την αντοχή, την πειθαρχία. Λίγα λόγια, πολλά έργα, ανθρωπιά μεγάλη. Αποφασιστικές μάχες έδωκε ο άνθρωπος και στο υγρό τούτο καταπράσινο νησί του Βορρά, μακριά από την άγια Μεσόγειο. Όπως σε όλους τους ανθρώπινους αγώνες, κι εδώ οι οχτροί ήταν οι ίδιοι: ο άνθρωπος με το μέσα του χτήνος, το φως με το μέσα του σκοτάδι. Κι όπως παντού, κι εδώ το ανθρώπινο αίμα χύθηκε ποταμός, πλερώθηκε κι εδώ βαριά κι η πιο ασήμαντη νίκη. Μα ύστερα από αιώνες, στους βράχους επάνω, στους πράσινους λόφους και στα λιμάνια της Αγγλίας, τρία μεγάλα στήθηκαν εγγλέζικα τρόπαια: Magna Charta, Τζέντλεμαν, Σαίξπηρ. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες νίκες του ανθρώπου, made in England».

Παρουσίαση (Ιταλί-Αίγυπτος-Σινά-Ιερουσαλήμ-Κύπρος-Ο Μοριάς): Ο δημιουργός παλεύει με ουσία σκληρή, αόρατη, ανώτερή του. Κι ο πιο μεγάλος νικητής βγαίνει νικημένος γιατί πάντα το πιο βαθύ μας μυστικό – το μόνο που άξιζε να ειπωθεί – μένει ανείπωτο. Δεν υποτάζεται αυτό ποτέ στο υλικό περίγραμμα της τέχνης. Πλαντούμε την κάθε λέξη. Βλέπουμε ένα δέντρο ανθισμένο, ένα ήρωα, μια γυναίκα, το άστρο της αυγής και φωνάζουμε: “Άχ!” και τίποτα άλλο δεν μπορεί να χωρέσει η καρδιά μας. Όταν το “Άχ!” αυτό θελήσουμε, αναλύοντάς το, να το κάμουμε στοχασμό και τέχνη, να το μεταδώσουμε στους ανθρώπους, να το σώσουμε από την ίδια μας τη φθορά, πώς ξευτελίζεται σε λόγια αδιάντροπα, βαμμένα, γεμάτα αγέρα και φαντασία!

Παρουσίαση (Ρουσία): «Από το 1925-1930 πήγα τρεις φορές στη Σοβιετική Ρουσία κι έμεινα συνολικά δύο χρόνια, γυρίζοντας από το Μίνσκ έως το Βλαδιβοστόκ κι από το Μούρμανσκ έως την Μπουχάρα και το Εσμιατζίν. (…) Συγκεντρώνοντας σήμερα στο βιβλίο ετούτο τα όσα είδα, τα όσα στοχάστηκα κι ένιωσα στην απέραντη χώρα, δεν θέλησα να τ’ αλλάξω. Μια νέα, εκ των υστέρων, σκηνοθέτηση θα τους έδινε βέβαια μια πιο λογική συνάρτηση, κι εύκολη, από τα πράματα αληθεμένη πρόβλεψη, μα θα τους αφαιρούσε, θαρρώ, κάποιο αυθόρμητο ψυχικό συνέπαρμα που έχουν, κι όλο το χνούδι της πρώτης παρθενικής επαφής -αρετές που θεωρώ, σε τέτοιας λογής έργα, ανώτερες από τη νηφάλια λογική ανάλυση κι από τη μάταιη καλοπροαίρετη προσπάθεια να κατασκεπάσουμε τη ρούσικη φλόγα. “Αλίμονο στον άνθρωπο που, όταν ο Θεός σηκώνει τρικυμία, αυτός χύνει λάδι στη θάλασσα”.».

• Συγγραφέας: Νίκος Καζαντάκης
• Σελίδες: 362, 418, 288, 338, 282
• Εκδότης: Καζαντάκη

Αυτά ήταν κάποιο από τα, κατά την γνώμη πιο αξιόλογα ελληνικά ταξιδιωτικά βιβλία. Εάν έχεις διαβάσει κάποια εξ αυτών, ή εάν θέλεις να προτείνεις κάποια άλλα, κάτω στα σχόλια…